Katowice

Katowice – muzea zamiast kopalń, mnóstwo zieleni i dobra muzyka spod znaku UNESCO

Przez co najmniej dziesięć ostatnich lat Katowice pracowały nad przemianą swojej przestrzeni. Dziś są nowoczesnym miastem, sercem pierwszej w Polsce metropolii, gospodarzem wielu ważnych wydarzeń, uznanym przez UNESCO miastem muzyki, a także pełne są zieleni – licznie odwiedzanych przez mieszkańców parków i lasów.

Strefa Kultury

Usytuowana w sąsiedztwie legendarnego Spodka jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych przestrzeni w mieście. W latach 90. ubiegłego wieku funkcjonowała tu jeszcze kopalnia węgla. Dziś natomiast mieści się Międzynarodowe Centrum Kongresowe z zieloną doliną zamiast dachu, wybudowana według światowych standardów sala Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia oraz Muzeum Śląskie, które prezentuje zbiory w salach pod ziemią na głębokości 12–16 metrów. Co roku odbywają się tu liczne wydarzenia, nierzadko gromadzące tysiące uczestników. Wśród najważniejszych warto wymienić Europejski Kongres Gospodarczy, w którym uczestniczą przedstawiciele świata polityki, biznesu i nauki z całego świata, finały międzynarodowego e-sportowego turnieju Intel Extreme Masters, który przyciąga do Katowic setki tysięcy graczy, czy też odbywający się co roku festiwal – Tauron Nowa Muzyka. Tutaj też w 2018 roku miał miejsce Szczyt Klimatyczny ONZ – COP24, a już wkrótce odbędą się kolejne wielkie wydarzenia.

Pomnik Powstańców Śląskich

W sąsiedztwie Strefy Kultury, po drugiej stronie al. Roździeńskiego, ponad 50 lat temu odsłonięto Pomnik Powstańców Śląskich, zrealizowany według pomysłu architekta Wojciecha Zabłockiego i rzeźbiarza Gustawa Zemły. Pomnik usytuowano w miejscu przeniesionego do Parku Kościuszki cmentarza żołnierzy Armii Czerwonej. Ten przedstawiający trzy orle skrzydła monument przypomina o trzykrotnym zrywie powstańczym Ślązaków z lat 1919, 1920 i 1921. U jego podstawy, na skarpie od strony Ronda im. gen. J. Ziętka, zaznaczono nazwy miejscowości, w których powstańcy chwytali za oręż, walcząc przeciwko niemieckiej dominacji. Dzisiaj jest on jednym z głównych symboli miasta i jednym z najbardziej rozpoznawalnych pomników w Polsce.

Moderna

Miasto może poszczycić się najciekawszą i najliczniejszą grupą modernistycznych zabytków, posiadających wybitne walory w skali ogólnopolskiej. Wśród najcenniejszych jest gmach Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego, uznany przez Prezydenta RP za pomnik historii. Jego szczególną atrakcją jest wciąż działająca winda paciorkowa, której kabiny są w ciągłym ruchu i nie zatrzymują się na piętrach. W podziemiach budynku natomiast znajduje się skarbiec, zabezpieczony mechanizmem, który – w przypadku włamania – zatapia zawartość w basenie znajdującym się poniżej.

Równie ciekawym obiektem jest budynek, który w latach 30. ub. wieku, czyli w momencie zakończenia pięcioletnich prac budowlanych, był jednym z najwyższych w Europie. To za jego między innymi przyczyną Katowice nazwano „polskim Chicago”. Dzięki zastosowanej stalowej konstrukcji, wznosi się na wysokość 14 pięter, trzy kondygnacje natomiast ukryto pod ziemią. Te i 14 innych obiektów połączono w liczący parę kilometrów Szlak Moderny, którego architektura jest wyrazem nowatorskiego jak na ówczesne czasy spojrzenia na miejską przestrzeń.

Dolina Trzech Stawów

Dla tych, którzy nie poznali jeszcze dobrze Katowic, zaskoczeniem może się wydać fakt, że prawie połowa powierzchni miasta to tereny zielone. Poza Lasem Murckowskim, w którym rosną kilkusetletnie buki i lecznicze zioła, katowiczanie odpoczywają w Parku Kościuszki oraz w Dolinie Trzech Stawów, która zachęca zwłaszcza do aktywnego wypoczynku – jazdy na rowerze, rolkach czy po prostu do spacerów. Można tu wypożyczyć nie tylko rower, ale też kajak i spędzić leniwe popołudnie nad wodą, najmłodsi katowiczanie natomiast pokochali wodny plac zabaw, który tłumnie odwiedzają w upalne dni. Na terenie Doliny znajduje się też kemping oraz restauracje i bary z widokiem na staw. Tu też odbywa się wiele wydarzeń muzycznych, m.in. często nagradzany festiwal muzyki alternatywnej – OFF Festival Katowice.

Szlak Zabytków Techniki

Nikiszowiec, wybudowany niegdyś dla rodzin górniczych, dziś uznawany jest za architektoniczny unikat. Osiedle zostało zaprojektowane przez Emila i Georga Zillmannów. Wielu miało okazję je poznać dzięki filmom m.in. Kazimierza Kutza i Lecha Majewskiego. O Nikiszowcu często mówi się, że jest magicznym miejscem, co pewnie jest zasługą działających tu również dzisiaj artystów z Grupy Janowskiej, nazywanych prymitywistami lub malarzami naiwnymi. Mimo iż przedstawiają oni rzeczywistość prostą kreską, to jednak Art Naif Festival, organizowany co roku w pobliskiej Galerii Szyb Wilson, gromadzi tłumy pasjonatów tej sztuki. Dodatkowo to miejsce pracy lokalnych rzemieślników, którzy tworzą piękne akwarele, czy też biżuterię z węgla.

Od wielu lat Nikiszowiec znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki, który łączy obiekty związane z przemysłowym dziedzictwem województwa śląskiego. Podążając tą trasą, warto też zajrzeć do sąsiedniego Giszowca – osiedla wybudowanego, również ponad 100 lat temu, z myślą o pracownikach zakładów należących do koncernu Giesche. Jego projekt został opracowany wg koncepcji miasta-ogrodu, którego pomysłodawcą był angielski urbanista Ebenezer Howard. Na katowickim odcinku Szlaku Zabytków Techniki mieści się też Walcownia – Muzeum Hutnictwa Cynku, a także Fabryka Porcelany, zrewitalizowany teren której przekształcono w park technologiczny, gdzie może nie produkuje się już porcelany, a jedynie ją zdobi, a następnie w formie pięknych kolekcji lub indywidualnych wyrobów wystawia na sprzedaż w otwartych tam salonach.

Rynek

Ten niedawno zrewitalizowany plac w centrum miasta jest jednym z ulubionych miejsc spotkań katowiczan. Odbywają się tu liczne koncerty, jarmarki, imprezy dla dzieci, czy też popularne ostatnio zloty food-trucków. Od kilku lat, w sezonie letnim, wyjątkową atrakcją tego miejsca są palmy, w których cieniu mieszkańcy mogą odpocząć. 5-metrowe feniksy kanaryjskie ustawiono nad fontanną imitującą przepływającą pod rynkiem rzekę Rawę. Katowicki rynek to także miejsce, w którym historia spotyka się z nowoczesnością. XIX-wieczne kamienice i ponad stuletni gmach Teatru Śląskiego, sąsiadują tutaj z pierwszymi w mieście domami handlowymi „Zenit” i „Skarbek” oraz nowo powstałymi pawilonami gastronomicznymi.

Muzyka

Kultura jest jednym z głównych filarów rozwoju miasta. Kilka lat temu dostrzegło to UNESCO, przyznając Katowicom zaszczytny tytuł miasta kreatywnego w dziedzinie muzyki. Są więc pierwszym miastem w tej części Europy noszącym to miano i jednym z kilku w Polsce należącym do sieci UNESCO.

Katowicką rangę w świecie kultury tworzą wybitne orkiestry na czele z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach (NOSPR), a także znani na świecie kompozytorzy – Wojciech Kilar i Henryk Mikołaj Górecki. Wyróżnikiem katowickiego życia kulturalnego są także liczne festiwale, przede wszystkim muzyczne, m.in. OFF Festival, Tauron Nowa Muzyka, Rawa Blues, Jazz Art Festival, Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga czy też zainicjowany w 2018 roku Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Karola Szymanowskiego. W Katowicach nie brakuje też festiwali filmowych (np. Międzynarodowy Festiwal Producentów Filmowych Regiofun), teatralnych (np. Ogólnopolski Konkurs Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje”) i innych, np. będącego prawdziwym świętem sztuki ulicznej – Katowice Street Art Air.  Katowice mają też swój udział w rozwoju polskiego jazzu, bluesa czy hip-hopu, a także tradycje amatorskiego muzykowania, wciąż żywe w wielu śląskich rodzinach.