Lublin

Lublin – Miasto Inspiracji

Z tym hasłem promocyjnym stolicy wschodniej Polski i województwa lubelskiego nie można się nie zgodzić.

Przez stulecia był miastem kluczowym dla stosunków Polski i Litwy, połączonych w 1569 r. unią w jeden organizm jako Rzeczpospolita Obojga Narodów na sejmie obu państw w Lublinie. Miało to miejsce w murach zamku z czasów Kazimierza Wielkiego, zniszczonego w wyniku wojen w XVII w. Na jego miejscu stanął drugi, w stylu neogotyku angielskiego, który przez 128 lat był siedzibą więzienia – kolejno carskiego, kryminału II Rzeczpospolitej, hitlerowskiego i stalinowskiej bezpieki. Dziś, jako Muzeum Lubelskie, pełni funkcję instytucji kulturalnej i jest nr 1 na liście zabytków w Lublinie.

U jego podnóża, na Placu Zamkowym, odbywa się niekiedy główne przedstawienie cyrkowe festiwalu Carnaval Sztukmistrzów. Ta flagowa impreza miejska, organizowana na Starym Mieście, Krakowskim Przedmieściu i Placu Litewskim, jest prawdziwym świętem cyrkowców, kuglarzy, żonglerów, połykaczy ognia oraz buskerów.

Pozycje obowiązkowe

Sąsiadujące z zamkiem, ocalałe z pożogi wojennej i odrestaurowane Stare Miasto szczyci się aż 70 proc. oryginalnej zabudowy. Historyczny fragment grodu zachwyca zdobieniami kolorowych, renesansowych i klasycystycznych kamieniczek, regionalnymi daniami w licznych restauracjach i nastrojowymi kafejkami. Zaledwie kilometr kwadratowy Starego Miasta naszpikowany jest aż 110 zabytkami. Są wśród nich stary ratusz i Bazylika oo. Dominikanów, reprezentująca style od gotyku po klasycyzm, z obrazem „Pożar miasta Lublina” oraz wspaniałymi kaplicami Tyszkiewiczów i Firlejów. Na uwagę zasługuje Teatr Stary, najstarszy w Polsce po krakowskim, z interdyscyplinarnym, konfrontującym, dynamiczne repertuarem.

Przy Placu Katedralnym wznosi się Archikatedra Lubelska, największy obiekt sakralny w Lublinie. Ten jeden z pierwszych barokowych budynków wzniesionych poza Włochami zdobią słynne, autentyczne polichromie Józefa Meyera, nadwornego malarza króla Augusta III Sasa. Przedmiotem kultu jest Obraz Matki Boskiej Płaczącej, kopia obrazu jasnogórskiego, na którym 3 lipca 1949 r. ukazały się łzy (wierni, którzy zobaczyli „Cud lubelski” poddani zostali ostrym represjom władz stalinowskich). W akustycznej zakrystii słowa wypowiedziane szeptem w jednym rogu doskonale słychać w przeciwnym. Wyjątkowym miejscem kościoła jest Skarbiec pełen przedmiotów kultu bezcennej wartości. Zdaniem Wojciecha Górskiego, autora książek o Lublinie: „kto nie widział Skarbca, ten nie zna Lublina”. Obok katedry na 65 m w górę pnie się Wieża Trynitarska z tarasem gwarantującym panoramiczny widok na miasto. Tuż za wieżą tkwi w ziemi kamień nieszczęścia. Na nim kat miał pozbawić głowy niewinnego człowieka, stąd nadal podobno emanuje złymi prądami. Pod Kamienicą Lubomelskich zachwycają freski w winnej Piwnicy pod Fortuną. Wartości malowidłom nadaje ich renesansowe datowanie, a przy tym świecka tematyka.

Dwie bramy i królowie

Na Stare Miasto prowadzą z przeciwległych stron dwie bramy w pozostałościach dawnych murów miejskich. Brama Krakowska – czworoboczna u ceglanej podstawy, zwieńczona jest białą wieżą ze spiczastym dachem. Jej wnętrza goszczą Muzeum Historii Miasta Lublina. Druga, Brama Grodzka, sprawiająca wrażenie wyciętej w fasadzie kamieniczki, zwana była kiedyś żydowską, ponieważ łączyła część miasta należącą do chrześcijan i wyznawców Mojżesza. W XVI i XVII w., po tym jak król Stefan Batory ustanowił jedyny w Europie żydowski parlament zwany Sejmem Czterech Ziem, Lublin był siedzibą najsilniejszej w Polsce gminy żydowskiej. Związany z Lubelszczyzną, a zwłaszcza z biłgorajskim sztetlem, w którym mieszkali jego dziadkowie, noblista Isaac Bashevis Singer uwiecznił atmosferę minionych czasów w powieści „Sztukmistrz z Lublina”.

Jak wyglądała dzielnica żydowska pokazuje makieta nieistniejącej już części miasta, zainstalowana w Ośrodku „Brama Grodzka – Teatr NN”. Fotografie z tamtych czasów można też obejrzeć w hotelu Alter i żydowskiej jesziwie z zachowanymi dwoma żydowskimi cmentarzami. Na zainteresowanych kulturą i historią wyznawców Mojżesza czeka Szlak Śladami Lubelskich Żydów. Ciekawostką umykającą turystom jest Poczet Królów Polskich na ścianach Metropolitalnego Seminarium Duchownego, tylko częściowo widoczny z ulicy.

Pasieka, fontanna i piwo

Atrakcje Lublina nie kończą się na Starym Mieście. Fontanna multimedialna, prezentująca spektakle światła i dźwięku, jest ozdobą największego w mieście Placu Litewskiego. Liczne ławki zachęcają do wypoczynku i oglądania z wygodnej pozycji wielu innych, odbywających się na nim imprez, a także podziwiania pomników: Marszałka Józefa Piłsudskiego, Nieznanego Żołnierza, Konstytucji 3 Maja oraz obelisk upamiętniający podpisanie aktu Unii Polsko-Litewskiej w 1569 r.

Miejska Pasieka Artystyczna jest atrakcją tarasów widokowych zlokalizowanych na dachu modernistycznej bryły Centrum Spotkania Kultur przy Placu Teatralnym. CSK lubiana strefa chill-out. Jest organizatorem spektakli teatralnych, oper, koncertów, konferencji czy pokazów filmowych. Oprócz Sali Operowej, Sali Kameralnej, Sali Baletowej, Sali Kinowej, w CSK znajdują się również otwarte i zamknięte przestrzenie wystawiennicze.

Browar Perła przy ul. Bernardyńskiej to wyjątkowy zabytek lubelskiego przemysłu. Dawne wnętrza klasztoru i kościoła Ojców Reformatów zaadaptowano na potrzeby produkcji piwa browaru. Produkcja piwa odbywała w latach 1846 – 2001. Podziemia Browaru Perła podczas godzinnej wycieczki wyznaczoną trasą odkrywają przed odwiedzającymi historię zakładu i tajniki warzenia trunku, jak zmieniał się kształt butelek i etykiety. Na końcu trasy przewidziana jest degustacja.

Lublin proponuje przyjezdnym udział w wielu imprezach, takich jak: Noc Kultury, Wschód Kultury – Inne Brzmienia, Festiwal Legend Lubelskich, Jarmark Jagielloński i Europejski Festiwal Smaku.