Hala Stulecia we Wrocławiu

Hala Stulecia

Hala Ludowa we Wrocławiu została wpisana na listę UNESCO w 2006 r., pod swoją pierwotną nazwą, jako Hala Stulecia (Centennial Hall in Wrocław). Jest to nazwa znana powszechnie i stosowana przez badaczy architektury od chwili wzniesienia tej monumentalnej budowli do czasów obecnych.

Hala Stulecia już w momencie powstania stanowiła obiekt wyjątkowy, posiadając żelbetowe przykrycie o największej rozpiętości na świecie. Hala ma 42 metry wysokości, a nakrywająca ją kopuła 67 metrów średnicy. Hala Ludowa wzniesiona została w latach 1911 – 1913 według projektu Maxa Berga, w stylu ekspresjonistycznym. Otwarcie Hali miało miejsce 20 maja 1913 r. Warto dodać, że w dacie wybudowania w Hali Ludowej znajdowały się największe na świecie organy. Instrument posiadał 200 rejestrów rozłożonych na 5 manuałów i pedał. W 1937 r. organy zostały rozbudowane do 222 rejestrów.

Budowa wrocławskiej Hala Stulecia jest jednym z punktów zwrotnych w historii wykorzystania stali dla wzmacniania struktur budowli. Powstała dla uczczenia setnej rocznicy „Bitwy Narodów” pod Lipskiem (1813), a także aby służyć jako centrum wielkiej Wystawy Stulecia. Miasto dało na ten cel świetny teren na skraju Parku Szczytnickiego, na miejscu czynnego do 1907 r. toru wyścigów konnych. W konkursie na zagospodarowanie terenu wygrał pośród 43 projektantów Max Berg – architekt miasta Wrocławia. Jego projekt był niezwykle nowatorski.

W momencie powstania hala posiadała żelbetowy dach o największej rozpiętości na świecie. Nakrywająca ją kopuła centralna ma 67 metrów średnicy, a maksymalna szerokość wnętrza wynosi 95 metrów. Dostępna powierzchnia wynosi 14.000 metrów kwadratowych. Hala jest przestronna, wysokość wnętrza to około 43 metrów. Dookoła centralnej hali zaplanowano jeszcze 56 innych pomieszczeń wystawienniczych i obszerne kuluary. Zakładano, że z centrum wystawienniczego Jahrhunderthalle będzie mogło korzystać nawet 10.000 osób jednocześnie.

Plan hali oparty jest w dolnej części na kwadracie i równoramiennym greckim krzyżu, a plan kopuły na kole. Na końcu trzech ramion krzyża znajdują się małe wejścia, a na zachodnim, skierowanym w stronę centrum miasta – duża dwupoziomowa hala wejściowa na planie owalnym. Konstrukcyjnie hala złożona jest z dwu niezależnych, oddzielonych od siebie szczeliną dylatacyjną elementów. Na dolnej części, tej na planie kwadratu, spoczywa w betonowo-stalowym pierścieniu zadaszenie mające kształt kopuły. Kopułę tworzą cienkie żelbetonowe żebra schodzące się promieniście i opierające się u góry o tak zwany „centralny pierścień ściskany”. U dołu końce żeber napierają na tak zwany „pierścień rozciągany”, tak więc nie mogą się one ani załamać do wewnątrz, ani rozsunąć na zewnątrz. Dzięki takiej strukturze konstrukcja jest bezpieczna. Oba betonowe pierścienie są wzmocnione grubą blachą stalową. Pomiędzy cienkimi żebrami górnymi oraz w dolnej części konstrukcji zainstalowano okna.

Hala, wyposażona ostatnimi laty w bardzo nowoczesny system składanych podłóg różnego przeznaczenia oraz nowe okna z roletami, służy obecnie jako sala koncertowa i widowiskowa. Odbywają się tu zarówno mecze koszykówki, jak i monumentalne przedstawienia operowe (np. Straszny Dwór Moniuszki, Aida, Trubadur i Nabucco Verdiego, Walkiria, Zygfryd i Zmierzch bogów Wagnera.

Hala Ludowa we Wrocławiu jest wyjątkowo atrakcyjnie położona, pomiędzy wrocławskim słynnym Zoo a Ogrodem Japońskim. Szczególnej atrakcyjności dodaje otwarta w 2009 r. Wrocławska Fontanna Multimedialna umiejscowiona w historycznym kompleksie Hali Stulecia.

Czytaj także: Stare Miasto we Wrocławiu