Sandomierz

Wszystkie tajemnice Sandomierza

Chyba każdego oglądającego popularny serial TVP zachwyciła ekwilibrystyka na rowerze Artura Żmijewskiego grającego duchownego – detektywa. Śmiga on w pędzie, a poły czarnej sutanny tylko furkocą po bokach, gdy pokonuje jedno z siedmiu wzgórz, na których położony jest Sandomierz, zwany stąd niekiedy „małym Rzymem”. Zachowany do dziś, średniowieczny układ ulic z zupełnie niebanalnym, bo spadzistym rynkiem stolicę Włoch przypomina też słoneczną kolorystyką zgrabnych kamieniczek. Przez miasto przebiegają szlaki turystyczne: cysterski, św. Jakuba, Via Jagiellonica, Architektury Drewnianej oraz Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo.

Dom Długosza i inne „naj”

Ponad 650 lat ma, zbudowana bez fundamentów, Brama Opatowska, jedyna zachowana do dziś brama wjazdowa do miasta. Od wejścia na jej szczyt po 130 stopniach rozpoczyna się zwiedzanie Sandomierza, bo z blanek doskonale widać wszystkie atrakcje turystyczne. Pierwsza z nich to wspomniany, niemal kwadratowy Rynek o wymiarach 100 x 110 m z gotyckim Ratuszem i ogromną kotwicą w górnej pierzei, do której symbolicznie zakotwiczone jest… niebo. Zagadką dla turysty jest pytanie, jak to zrobiono?

Piętro przyrynkowej kamienicy Oleśnickich, gdzie w 1570 r. podczas zjazdu innowiercy podpisali wspólny katechizm w odpowiedzi na szerzącą się kontrreformację, zajmuje w sezonie Chorągiew Rycerstwa Ziemi Sandomierskiej, biorąca udział m.in. w Jarmarku Jagiellońskim. Z dziedzińca kamienicy wchodzi się do Podziemnej Trasy Turystycznej. Tworzą ją korytarze i piwnice dawnych magazynów kupieckich, gdzie może straszyć.

Stopy słonia, fajkę Mickiewicza czy autentyczne rękawiczki królowej Jadwigi przechowuje absolutny przebój turystyczny Sandomierza, czyli Muzeum Diecezjalne w gotyckim Domu Długosza.

320-letnią mumię Teresy Marii Morsztynówny, zmarłej w opinii świętości w 18 roku życia, ogląda się przez szybkę w trumnie w kościele św. Józefa. Pośród mnogości świątyń na pierwsze miejsce wysuwa się gotycka, monumentalna katedra z gotycko-barokowym wnętrzem i przypadkowo odkrytymi freskami rusko-bizantyjskimi ilustrującymi życie Najświętszej Marii Panny. Na Staromiejskim Wzgórzu, gdzie stoi najstarszy, blisko 800-letni kościół św. Jakuba i biegnie szlak do Santiago de Compostella, archeolodzy odkryli osadę z XI w. i cmentarzysko z grupą pochówków „antywampirycznych”. Atrakcją turystyczną jest też Ucho Igielne, czyli Furta Dominikańska – ostatnie zachowane przejście w murach obronnych Sandomierza.

Kamień rzadszy niż diament

Nową atrakcją Sandomierza jest Bulwar nad Wisłą im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, na którym znajdują się: nowoczesna przystań dla sprzętu pływającego, informacyjno-rekreacyjny Budynek Sportów Wodnych i plac zabaw dla dzieci. Od końca kwietnia do października można stąd odbyć rejs na pokładzie jednej z trzech jednostek, w tym stylizowanego na łódź Wikingów, Bena. Najlepiej prezentuje się z tej perspektywy nadrzeczna Promenada oraz ocalałe z pożogi szwedzkiej skrzydło zamku, dziś Muzeum Okręgowe z nadal podobno nieodkrytymi lochami wiodącymi rzekomo na drugą stronę rzeki. W stałej ekspozycji placówki znajduje się jedyna w świecie kolekcja biżuterii z najszlachetniejszej odmiany krzemienia pasiastego, występującego tylko na ziemi sandomierskiej. Wybrano go na klejnot polskiej prezydencji w UE jako rzadszy niż diament. W granicach miasta znajdują się wspaniałe wąwozy oraz geologiczno-przyrodniczy rezerwat Gór Pieprzowych, wschodnie zwieńczenie Gór Świętokrzyskich.

Cooltura niebanalna

Spośród kilkunastu imprez cyklicznych w gestii władz miasta na uwagę zasługuje zwłaszcza Festiwal Filmów – Spotkań Niezwykłych z udziałem gwiazd i produkcji światowych, warsztatami filmowymi i koncertami. Dni Sandomierza z udziałem grup rekonstrukcyjnych, koncertami, pokazami gotowania i mody to już stały element kulturalnego kalendarium. Do historii nawiązują „Jarmark Jagielloński i Turniej Rycerski”, a dla melomanów są Festiwal Muzyka w Sandomierzu, Sandomierskie Wieczory Organowe, Zaduszki Jazzowe, Niepokorni – uczta z piosenką nieobojętną oraz Dookoła Wody Festiwal, wielobarwna i wielokulturowa podróż muzyczna po świecie.