Zabytkowy kompleks pocysterski w Pelplinie

Zakon cystersów powstał we Francji w końcu XI wieku. Na Pomorze Gdańskie konwenty cysterskie zostały sprowadzone w II połowie XII wieku. Reguła zakonna nakazywała zakładanie klasztorów poza miastami wśród lasów, w pobliżu rzeki lub potoku. Na początku XVI wieku w Europie i w Syrii było około 725 klasztorów cysterskich. Klasztory w Oliwie i Pelplinie przechodziły różne koleje losu. Były niszczone i plądrowane, następnie odbudowywane i wyposażane w nowe cenne elementy wystroju wnętrz. Oba obiekty zachowały typową dla architektury cysterskiej formę architektoniczną – układ bazylikowy; a także cenne wyposażenie wnętrz- organy, ołtarze, stalle, obrazy wybitnych artystów (Hermana Hana), epitafia. W XIX wieku nastąpiły kasaty konwentów, a kościół poklasztorny w Pelplinie został katedrą Diecezji Chełmińskiej. Obecnie w kompleksie pocysterskim w Pelplinie znajduje się Muzeum Diecezjalne, posiadające bardzo cenną kolekcję rzeźby średniowiecznej oraz jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga.